Uzm. Dr. İsmail BUÇGÜN

Uzm. Dr. İsmail BUÇGÜN

TMS (Transkraniyal Manyetik Stimulasyon)

İlk olarak 2008'de tedaviye dirençli depresyon tedavisinde FDA onayı alan ve zamanla kullanım alanı artan bir beyin uyarım ve beyin aktivitesi düzenleme tedavisi olan transkraniyal manyetik stimulasyon (uyarım) (TMS-TMU) tedavisi hakkında merak edilen sorular ve yanıtlarına buradan ulaşabilirsiniz.

1. TMS (Transkraniyal Manyetik Stimulasyon) tedavisi nedir?

TMS özel bir cihaz tarafından, yoğunlaştırılmış manyetik atımların ardışık, noktasal olarak odaklanmış bir şekilde, özel beyin bölgelerine gönderilmesiyle beyin hücrelerinin uyarılmasını ve beyin işlevlerinin düzenlenmesini (aktivitesinin artmasını ya da azalmasını) sağlayan bilimsel olarak etkisi kanıtlanmış, bazı hastalıkların tedavisinde kullanım ruhsatı almış, etkili bir biyolojik tedavi yöntemidir.

Uzm. Dr. İsmail BUÇGÜN TMS ve tDCS Karşılaştırması

2. Hangi durumlarda kullanılır?

İlk olarak 2008 yılında tedaviye dirençli depresyon tedavisi için FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) onayı alan bu tedavi yöntemi pek çok psikiyatrik hastalığın tedavisinde yarar sağlamaktadır. Başlıca kullanıldığı psikiyatrik hastalıklar şunlardır:

  1. Major depresif bozukluk
  2. Tedaviye dirençli depresyon
  3. Bipolar duygudurum bozukluğu depresif dönem
  4. Gebelik döneminde depresyon
  5. Doğum sonrası (postpartum) emzirme döneminde depresyon
  6. Yaşlılık döneminde depresyon
  7. Anksiyetenin eşlik ettiği major depresif bozukluk (karışık Anksiyete ve Depresif Bozukluk)
  8. Yaygın anksiyete bozukluğu
  9. Şizofreni, atipik psikoz gibi psikotik bozukluklarda tedaviye dirençli işitsel halüsinasyonlar (tedaviye dirençli ses duyma belirtileri)
  10. Şizofreni, atipik psikoz gibi psikotik bozukluklardaki negatif belirtilerin tedavisi (içe kapanıklık, hayattan kopma, motivasyon kaybı vb. belirtiler)
  11. Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) (Derin TMS)
  12. Tedaviye dirençli obsesif kompulsif bozukluk (OKB) (Derin TMS)
  13. Tourette sendromu ve tik bozuklukları
  14. Uyku bozuklukları
  15. Sigara bağımlılığı (Derin TMS)
  16. Alkol bağımlılığı
  17. Bazı madde bağımlılıkları
  18. Davranışsal bağımlılıklar

Ayrıca migren, kulak çınlaması (tinnitus), inme sonrası rehabilitasyon, Parkinson hastalığı, esansiyel tremor ve diğer bazı hareket bozukluklarında, Alzheimer hastalığı ve diğer bazı demansiyel sendromlarda hastalık belirtilerinde iyileşme sağladığına dair bilimsel çalışmalar/yayınlar son dönemde artmakta ve bu alanlarda da klinik kullanımı giderek artmaktadır.

3. Nasıl uygulanır?

Herhangi bir anestezi uygulaması olmadan hasta tamamen uyanıkken uygulanan bir tedavi yöntemidir. Her hastalık için özel olarak belirlenen beyin bölgeleri kafa üstünden ölçüm yapılarak belirlenir. Ardışık seanslar şeklinde uygulanır. Her bir seans hastalık ve protokole göre değişmekle birlikte yaklaşık 30-40 dakika sürmektedir. Haftada 5 gün, ortalama 4 hafta süreyle toplamda 20 seans uygulanır. Hastanın yanıt durumuna göre ek seanslar uygulanabilir. Seanslar sonrasında hasta günlük yaşamına hemen dönebilir.

Düzenli ve ardışık uygulama ile etkisini gösteren bir tedavi yöntemidir bu nedenle tedavi sürecine uyum çok önemlidir. Depresyonda ve anksiyete bozukluklarında ortalama 20 seans, OKB yani takıntı hastalığında 30 seans uygulama gerekir. Yani depresyon ve kaygı bozuklukları için 4 hafta, OKB için 6 hafta süren bir tedavi yöntemidir. Diğer hastalıklarda duruma göre protokole ve kaç seans uygulanacağına değerlendirme sonrasında hekim karar vermektedir.

Uzm. Dr. İsmail BUÇGÜN TMS Uygulama Fotoğrafı

4. Yan etkileri nelerdir?

Yan etkileri oldukça az görülür. Görülebilecek başlıca yan etkiler şunlardır:

  1. Bölgesel yan etkiler: Uygulama alanındaki kasların kasılması nedeniyle minimal ağrı, uygulama alanı yakınlığı nedeniyle yüz ağrısı, diş ağrısı gibi bölgesel ufak yan etkiler görülebilir. Bu yan etkiler şiddetli değildir ve uygulama sonlandığında ortadan kalkar.
  2. Baş ağrısı: Uygulama alanındaki kasların kasılması nedeniyle oluşur, 10 hastadan yalnızca 1'inde görülür. Genellikle bir kaç saat içerisinde kendiliğinden geçer.
  3. Uyku bozukluğu
  4. Epileptik nöbet: 10.000'de 1 gibi çok düşük bir oranda görülebilir. Alkol-madde yoksunluğu olması ya da ciddi uykusuzluk gibi nöbet eşiğini düşüren faktörlerin olması risk faktörleridir. Uygulama öncesi her hasta nöbet riski açısından hekim tarafından değerlendirildiğinden ve riskli durumlar tespit edildiğinden bu risk daha da düşmektedir. Bu tedavinin kullanıldığı yaklaşık 20 yıllık sürede herhangi bir nöbet sonrası ciddi tıbbi sorun yaşanmamıştır.
  5. Duyma eşiğinde geçici yükselme: İşlem sırasında oluşan gürültü nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu yan etkiden korunmak için genellikle kulaklık kullanılır.

5. Kimlere uygulanmaz?

Kafa içi implantı olanlara, kalp pili olanlar, nöbet ve epilepsi öyküsü olanlar ve nöbet eşiğini düşüren ilaç kullananlara uygulanmaz.

6. Bu tedavinin diğer tedavilere göre avantajı nedir?

  1. Oldukça çok sayıda klinik araştırma TMS tedavisinin tedaviye direnç durumlarında da etkin bir tedavi olduğunu göstermiştir.
  2. Çok düşük oranda yan etki görülür, yan etkisi yok denecek kadar azdır.
  3. Girişimsel bir tedavi değildir, EKT gibi anestezi uygulaması gerektirmez.
  4. Etkisi hızlı başlar, genellikle 1-2 hafta içerisinde tedavi yanıtı ortaya çıkar.
  5. Tedavi parametreleri her hasta için bireysel olarak saptanır. Protokoller her hastanın tanısına göre hazırlanır, güncel literatürdeki protokolleri uygulamaya olanak sağlar.
  6. Ayaktan uygulanan bir tedavi yöntemidir, tedavi sonrası hasta hemen günlük yaşamına dönebilir.
  7. Gebelik ve emzirme gibi ilaç kullanımından olabildiğince kaçınılan dönemlerde uygulanabilen ilaçsız bir tedavi alternatifidir.
  8. Yaşlılık ya da diğer tıbbi hastalıklar, ilaç etkileşimleri nedeniyle ilaç kullanılamayacak durumlarda uygulanabilen ilaçsız bir tedavi alternatifidir.