Uzm. Dr. İsmail BUÇGÜN
Muayenehane şartlarında bazı hastalıkların tedavisinde ekleme tedavisi olarak kullanabildiğimiz, girişimsel olmayan bir beyin uyarım yöntemi olan, tDCS (Transkraniyal Doğru Akım Uyarımı) tedavisi hakkında sıkça sorulan sorular ve cevaplarına buradan ulaşabilirsiniz. Bu tedavi hakkında bilgi almak için telefon ile iletişim numaralarımızı arayabilirsiniz.
1. tDCS nedir?
tDCS (Transkraniyal Doğru Akım Uyarımı), hastalık ve duruma göre değişiklik gösterecek şekilde belirli bölgelere elektrotlar aracılığı ile doğru akım verilmesi ve bu yöntemle nöronların uyarılması/aktivitesinin değiştirilmesi işlemidir. Araştırmalarda kullanılan bir araç ve bazı durumlarda klinik uygulamalarda ekleme tedavisi olarak kullanılabilen bir uyarım yöntemidir. Mikrouyarım tedavisi olarak da bilinir.
2. Hangi durumlarda kullanılır?
Tedaviye dirençli nöropsikiyatrik durumlarda ve tedavide başlangıç etkisini hızlandırmak için güçlendirme amacıyla kullanılabilir.
- Depresyon
- Tedaviye dirençli depresyon
- Bipolar duygudurum bozukluğu depresif dönem
- Yaşlılık depresyonu, doğum sonrası depresyon gibi ilaç kullanımında sorun yaşanabilen durumlar
- Şizofreni ve diğer psikotik bozukluklarda negatif belirtiler
- Tedaviye dirençli işitsel halüsinasyonlar
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
- Alkol bağımlılığı
- Sigara bağımlılığı
- Akut ve kronik ağrı
- İnme sonrası rehabilitasyon
- Kognitif (Bilişsel) rehabilitasyon
- Kulak çınlaması
- Sağlıklı kişilerde bilişsel performansın arttırılması
- Atletik performansın arttırılması
3. Bilimsel kanıt düzeyi nedir?
Yapılan çok sayıda çalışma tDCS'nin unipolar veya bipolar depresyonu olan hastalarda depresif belirtileri azaltmada güvenli ve etkili bir yöntem olduğunu göstermiştir. Şizofreni ve diğer psikotik bozukluklarda yapılan çalışma sonuçları, negatif semptomların, işitsel sözel halüsinasyonların ve bilişsel işlevlerin iyileştirilmesinde umut verici olumlu sonuçlar olduğunu bildirmiştir. Yine dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, alkol bağımlılığı, sigara bağımlılığı tedavisinde umut verici olumlu araştırma sonuçları vardır. (Kaynak: AR Brunoni ve ark. (2021), Transcranial Direct Current Stimulation in Neuropsychiatric Disorders Clinical Principles and Management, 2. Baskı, Springer)
Klinik uygulamalardaki kanıt düzeyi diğer nöromodülasyon yöntemleri olan EKT (Elektrokonvulsif terapi) ve TMS (Transkraniyal manyetik stimulasyon)'ye göre daha düşük düzeydedir.
4. Nasıl uygulanır?
Temel çalışma prensibi, elektrik akımı uygulaması ile nöron denilen beyin hücrelerinin uyarılarak düzenlenmesidir. Kafa üzerinde, hastalık ya da duruma göre doktorun belirleyeceği, iki alana birer elektrot yerleştirilerek uygulanır. Her bir seans 20-30 dakika arasında sürer, genellikle her gün uygulanır. Tedavisi süresi durum ya da hastalığa bağlı değişmekle birlikte 5-10-20 seans uygulanabilmektedir. Herhangi bir anestezi ya da sedasyon işlemi uygulanmaz, ağrısızdır, tedavi sonrasında hemen günlük yaşama dönülebilir. Takip aşamasında doktorun uygun görmesi üzerine seanslar tekrarlanabilir.
5. Yan etkileri nelerdir?
Uygulamanın yan etkileri; uygulama yerinde hafif karıncalanma hissi (%75), uygulama yerinde hafif kaşıntı (%30), yorgunluk (%35) ve başağrısı (%0.8)dır. Uygulama esnasında hissedilen hafif karıncalanma hissinin genellikle 3. ya da 4. seansta kaybolduğu bildirilmiştir.
6. Kimlere uygulanmaz?
Kalp pili olan hastalarda, kafa içinde metal implant ya da kulak tüpü olanlarda, epilepsi hastalığı olanlarda uygulanmaz.
7. Bu tedavinin diğer tedavilere göre avantajı nedir?
- Gebelik, emzirme, yaşlılık veya ilaç intoleransı gibi ilaç tedavisini engelleyen durumlarda tedavi imkanı sağlar.
- Tek başına ilaç tedavisinin yetersiz geldiği durumlarda ilaç tedavisine eklenebilir.
- Ağrısız ve girişimsel olmayan bir tedavi yöntemidir, vücuda zarar vermez.
- Anestezi ve sedasyon uygulaması gerektirmez, hemen günlük hayata dönülebilir.
- TMS (Transkraniyal manyetik stimulasyon)'ye göre daha ucuz bir tedavi yöntemidir.