Anksiyete nedir?
Anksiyete genellikle yaygın, hoş olmaya ve belirsiz bir endişe hissi ile karakterizedir. Sıklıkla baş ağrısı, terleme, çarpıntı, göğüste sıkışma hissi, hafif mide rahatsızlığı ve uzun süre oturamama ya da hareketsiz kalamama gibi otonomik belirtiler eşlik eder. Herkes anksiyete (kaygı) yaşar. Anksiyete, normalde bireye yönelik olası bir tehlike tehdidine karşı onu, gereğini yapmak üzere harekete geçmesi için hazırlayan bir biyolojik uyarıcıdır.
Anksiyetenin Korkudan Farkı Nedir?
Anksiyete uyarıcı bir sinyaldir. Anksiyete olması yakın bir tehlikeye karşı uyarır ve kişinin tehdit ile başa çıkması için gerekli önlemler almasına, uyuma olanak sağlar. Evrimsel olarak hayatta kalmaya yönelik bir sinyaldir. Korku da uyarıcı bir sinyaldir; bilinen, dış odaklı, belirli bir tehdide karşı bir yanıttır. Anksiyete ise farklı olarak bilinmeyen, içsel odaklı, belirsiz bir tehdide karşı ortaya çıkan bir yanıttır. Freud, korkuyu gerçek bir tehdide, anksiyeteyi ise içsel bir tehlikeye karşı geliştirilen tepki olarak ayırmıştır.
Anksiyete Ne Zaman Bozukluk Olarak Değerlendirilir?
Anksiyete, anksiyete bozukluklarının temel belirtisi olmakla birlikte, birçok farklı ruhsal bozuklukta belirti olarak ortaya çıkan bir duygudurumdur. Bu duygudurumu ya da belirti şizofreni, hezeyanlı bozukluk, obsesif-kompulsif bozukluk ve diğer anksiyete bozuklukları yelpazesindeki bozukluklarda, kişilik bozukluklarında, depresyonda, hatta manide ortaya çıktığı gibi, bireyin gündelik hayatının içinde “normal” çerçevede de görüldüğünü görülebilir. Anksiyete, tanımlayıcı psikiyatride, psikiyatrik bozuklukların ayırıcı tanısında; ortaya çıkış yeri, zamanı, şekli ve içeriği, işlevsellik üzerine etkisi ile önem kazanır.
Tüm psikiyatrik hastalıklarda olduğu gibi bu anksiyete duygudurumuna ya da belirtilerine anksiyete bozukluğu tanısı konulabilmesi için kişinin birden fazla alandaki işlevselliğini bu belirtilerin bozmuş olması gerekir. Anksiyete bozuklukları, toplam %28,8’e varan yaşam boyu yaygınlık oranı ile en sık görülen psikiyatrik bozukluklardandır. Anksiyete bozuklukları hem tek başlarına hem de birlikte işlevselliği bilişsel süreçler, mobilite, özbakım, sosyal etkileşim ve yaşam aktivitelerine katılım açısından önemli düzeyde kısıtlamakta ve yaşam kalitesini azaltmaktadır.
Tanımlayıcı psikiyatrik yaklaşımda DSM-5 tanı sınıflandırmasında anksiyete bozuklukları kategorisinde;
- Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi)
- Özgül fobi
- Panik bozukluğu
- Agorafobi
- Yaygın anksiyete bozukluğu
- Ayrılma anksiyetesi bozukluğu
- Seçici konuşmazlık yer almaktadır.
Pek çoğunun klinik belirtilerinin örtüşmesi tanının net bir şekilde konulmasını zorlaştırmaktadır. Çoğu zaman hastalara özelleşmiş bir anksiyete bozukluğu tanısı koymak yerine genel olarak anksiyete bozukluğu tanısı konulmaktadır. Bu durum, özellikle bazı belirtilerin gözden kaçmasına ve rahatsızlığın sürüp gitmesine neden olmaktadır.
Adana ilinde psikiyatri alanında hizmet veren muayenehanemde anksiyete bozukluklukları için bireysel psikoterapi, ilaç tedavisi ve takip hizmeti vermekteyim. Randevu için randevu sayfasını kullanabilirsiniz.
Kaynaklar
- Kaplan ve Sadock Psikiyatri Kitabı, 11. Baskı, Güneş Tıp Kitabevi, 2016
- Anksiyete Bozukluklarının Tedavisine Çok Yönlü Bakış, Psikiyatride Güncel Dergisi, Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, Bahar 2015
- Anksiyete Bozukluklarında Güncel Gelişmeler, Psikiyatride Güncel Dergisi, Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, Bahar 2021
- Anksiyete Bozuklukları Kitabı, 1. Baskı, Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2006